خانه باغ یزد
خانه باغ یزد
معمار: گروه معماری کلیاس کویر (مهدی گرامی)
موقعیت: یزد، ایران
تاریخ: 1391
مساحت: 950 مترمربع
وضعیت: ساخته‌شده
کارفرما: مهران مرتاض
همکار طراحی: مصطفی رستمی‌فرد
سازه: احسان نصیری
تاسیسات: علی ساروخانی
عکس: علی دقیق
ﺟﻮاﻳﺰ: رﺗﺒﻪ دوم ﮔﺮوه مسکونی تک‌واحدی جایزه ﻣﻌﻤﺎر 1393
موقعیت
منطقه مهدی‌آباد از باغات قدیمی پیرامون یزد است که امروزه به بخشی از شهر تبدیل شده است و اندکی از باغ‌ها باقی مانده‌اند. این خانه به مساحت تقریبی 950 مترمربع، در بخشی از یک مجموعه خانه‌باغ خانوادگی قدیمی برجای‌مانده در این منطقه بنا شده است که 5000 مترمربع از زمین آن باغ، به یکی از فرزندان، برای ساخت این خانه اختصاص یافته است.
گفتگو و پردازش ایده
ما برای طراحی، گفتگوهای وسیعی با کارفرما داشتیم تا بتوانیم ضمن دریافت نقطه‌نظرات کارفرما نسبت به برنامه فیزیکی پروژه، درک یکدیگر از موضوع را به هم نزدیک کنیم.
نحوه استقرار بنا
برای استقرار بنا، سه رویکرد اصلی وجود داشت:
1- ایجاد محرمیت و رفع اشراف‌های مزاحم ساختمان‌های اطراف
2- رو نمودن خانه به سمت مجموعه باغ قدیمی
3- توجه به اقلیم، سایه‌اندازی‌ها و جهت‌گیری شهری، ضمن رعایت موارد 1 و 2
تفکیک فضایی
تلاش ما بر این بود تا بتوانیم بازروایی صحیحی از الگوها و مفاهیم فضا در خانه‌های سنتی یزد داشته باشیم و در روایتی نوین، این مفاهیم را بازسازی کنیم. سازمان‌دهی فضا از طریق اقدامی فرایندی و پردازشی آگاهانه، با توجه به نیازها و مفاهیم مورد نظر شکل گرفت و فضاهای خانه در شش بخش اصلی تعریف شدند:
1- میهمان‌خانه با ورودی مستقل که فضای پذیرایی، نهار خوری و اتاق‌های خواب مهمان را شامل می‌شود.
2-بخش خصوصی که اختصاص به نشیمن و اتاق‌های خواب دارد و مفهومی از اندرونی در خانه‌های سنتی را تداعی می‌کند.
3-آشپزخانه: تعریف ما از آشپزخانه، متفاوت از جایگاه مطبخ در خانه‌های سنتی است. در این خانه، موقعیت آشپزخانه و فضای پخت ملحق به آن، در ارتباط با نشیمن خصوصی، نهارخوری، میهمان‌خانه، حیاط اصلی و حیاط نارنجستان است و جریان زندگی در ملاحظه این فضا قرار دارد.
4- بالاخانه در طبقه فوقانی و با دو دسترسی از داخل و خارج خانه که اختصاص به سکونت میهمانان برای مدت طولانی دارد.
5- نارنجستان: گودال‌باغچه‌ای با حوض و درختان نارنج که اتاق ورزش و خانه خدمتکار و سایر فضاهای سرویس‌دهی پیرامون آن شکل گرفته است.
6- حیاط اصلی، همراه با استخری بزرگ و فضای نشیمن، رو به باغ قدیمی مجموعه دارد و از محرمیت نسبت به پیرامون خود برخوردار است.
شکل‌گیری
برای شکل‌گیری بنا و چگونگی فرم‌ها، پنج مولفه مورد نظر بود:
1- خلوص، سادگی و خوانایی
2- گشایش و دلبازی
3- احساس تعلق و خاطره‌انگیزی
4- حس خلوت و آرامش
5-احترام به پیرامون و عدم جلوه گری
کارایی
در مسیر طراحی، توجه ما بر این بود که خانه از کارایی مناسب و سهولت در ساخت و بهره‌برداری برخوردار باشد، بنابراین ضرورت داشت این موضوع از جانمایی فضایی تا طراحی جزئیات و انتخاب سیستم‌های ساختمانی و تأسیساتی، مورد نظر قرار گیرد. ما سعی کردیم جزئیات را به گونه‌ای در نظر بگیریم که با امکانات سازندگان محلی قابل اجرا باشد و حداقل هزینه را دربر داشته باشد. همین‌طور، برای مثال، در انتخاب سیستم خنک‌کننده، از کولرهای آبی که می‌تواند کارایی مناسبی در فضای گرم و خشک یزد داشته باشند، استفاده کردیم. از آنجا که باغ قدیمی دارای آب قنات و استخری بزرگ به عنوان منبع آب است، جریان آب را پیرامون خانه برقرار ساختیم و در نهایت، آب، بار دیگر برای آبیاری، به درون باغ امتداد می‌یابد.
منبع: iranian-architect.ir
