هتل و مرکز تجاری امیران

معمار: دفتر معماری حاجی‌زاده و همکاران + مهندسان مشاور ارگ بم کرمان

موقعیت: نیشابور، ایران

تاریخ: 1390

وضعیت: طرح پیشنهادی مسابقه / رتبه سوم

مدیر پروژه: شهاب‌الدین ارفعی

مدیر طراحی: کورش حاجی‌زاده

تیم طراحی: کورش حاجی‌زاده، علی قربانی، آرزو ایزدیاری

مدل‌سازی و رندرینگ: سعید فهیم‌پور، مهدی صالح

جوایز: نامزد دریافت جایزه پروژه اقامتی سال 2014 جوایز معمار خاورمیانه
قرارگرفتن سایت پروژه در کنار خیابان امام‌خمینی، به عنوان ستون فقرات اصلی و مهم‌ترین شریان حرکتی شهر، از یک‌سو، و محاط‌ شدن زمین پروژه در میان باغ‌های تاریخی، از سوی دیگر، شخصیتی خاص به این سایت بخشیده است. ارتباط با شهر و ایجاد فضای باز شهری در دل پروژه، از مهم‌ترین اهداف طرح بوده که این مهم، با عقب‌نشینی از لبه خیابان و کشاندن جریان زندگی شهری به داخل پروژه ایجاد شده است. از طرفی، ارتباط باغ‌های قدیمی با شهر و با یکدیگر نیز عاملی است که می‌تواند زندگی شهری را به طبیعت اطراف پیوند بزند. از ترکیب دو جریان و نیروی عمده فوق، یعنی به داخل کشیدن زندگی شهری و ارتباط باغ‌های تاریخی و شهر، می‌توان به ایده توده‌ گذاری پروژه رسید.
با توجه به کشیدگی شمالی ـ جنوبی زمین از لبه خیابان به سمت باغ‌های پیرامونی، حیطه‌بندی‌های گوناگونی برای فعالیت‌های جاری در بنا به وجود می‌آید. در لبه زمین، موازی با خیابان امام‌خمینی، عقب‌رفتگی حجم شکل گرفته که پلازایی شهری ایجاد می‌کند و بستری برای اتفاقات مردمی است. در لایه بعدی فضاهای تجاری و عملکردهای دیگر پروژه، به سکویی در ارتفاع 3/5 متری می‌رسیم که محلی برای تماشای باغ‌های اطراف است و ارتباط پروژه با باغ را تامین می‌کند. کریدور دید به سمت باغ از لبه خیابان، به وسیله برشی زاویه‌دار در حجم پدید آمد که علاوه بر تامین حرکت به سمت باغ، دیدی دعوت‌کننده و چندبعدی از بنا ایجاد می‌کند. این تغییر شکل، از نیروها و هندسه سایت بهره می‌برد و باعث پیوند بیشتر بنا با اطرافش می‌شود.
در ساماندهی عملکردهای مختلف بنا، از هندسه کلی پروژه و ووید میانی استفاده شده است. ووید میانی، امکان ایجاد ارتباط بصری بین طبقات مختلف و همچنین ارتباط پله‌برقی با طبقات مختلف را فراهم می‌کند. سقف ووید شیشه‌ای و جداره غربی آن از جنس مس است تا بتواند علاوه بر جذابیت بیشتر فضاهای داخلی، نور را بهتر به داخل مجموعه هدایت کند. بنابراین، ووید از یک طرف، با دیواره مسی که سرتاسر ارتفاع ووید را دربرگرفته، مرتبط است و از سه ضلع دیگر، ارتباطی باز با فضاهای مختلف دارد.
در حالت معمول، فضاهای تجاری در طبقات پایین‌تر از سطح خیابان، ارزش اقتصادی پایین و فضای نامطلوبی نسبت به دیگر قسمت‌ها دارند. علاوه بر این، محدویت 16متری ارتفاع، گسترش فضاها در طبقات بالایی را با مشکل مواجه می‌ساخت. در نتیجه، با پایین‌رفتن از لبه خیابان به وسیله پله‌های با شیب کم، از دو محدودیت بالا به شکلی استفاده شد که واحدهای تجاری پایین در عین دارابودن فضایی مطلوب و ارتباط با حیاط‌های گودال‌باغچه‌ای، ارزشی معادل واحدهای تجاری طبقات بالایی بیابند. این پله‌ها علاوه بر دسترسی مطلوب به فضاهای تجاری، دید مناسبی از خیابان به این فضاها و بالعکس ایجاد می‌کنند و سکوهایی نیز برای نشستن و ایجاد فضایی شهری به وجود می‌آورند. ارتباط این طبقه (تراز 4-) با باغ ملی از طریق زیرگذر، بر ارزش این فضاها افزوده است و با ایجاد پله‌های دسترسی در فضای آزاد و فضاهای بسته بین طبقات مختلف، فضاهای تجاری طبقه بالا (تراز 3/50+) نیز ارزش بیشتری می‌یابند. همچنین، مسیرهای گردشی لبه بنا در طبقات مختلف که با باغ‌های تاریخی و شهر در ارتباط‌اند و نیز ووید میانی بر ارزش کل فضاهای تجاری افزوده و مجموعه را به عنوان فضایی جذاب و زنده به شهر معرفی می‌کنند.
پوسته بیرونی بنا، بازتابی از عملکردها و اتفاقات درونی آن است که ویژگی و زندگی درونی هر قسمت از ساختمان را به شهر معرفی می‌کند و درون بنا را به بیرون آن پیوند می‌زند. این کار، به وسیله نماهای شفاف و بیرون‌کشیدن برخی عملکردها از فضای داخلی انجام شده است. بنابراین مردم روی لبه پروژه حرکت می‌کنند و این حرکت بخشی از نمای ساختمان را شکل می‌دهد. حرکت مردم روی لبه ساختمان شخصیتی فعال و پر جنب‌وجوش به نمای ساختمان می‌دهد. این ویژگی در طول ایام و فصول مختلف سال تغییر می‌کند و در هماهنگی با ویترین فضاهای تجاری که دیگر مشخصه نمای بناست، خاصیتی انعطاف‌پذیر و متنوع به ساختمان می‌دهد. مسیرهای سیال لبه بیرونی بنا به واسطه گشتن دور ساختمان، در نقاط مختلف خود، کیفیات فضایی گوناگونی را خلق می‌کنند. این مسیرهای پیرامونی از یک‌سو با باغ‌های تاریخی اطراف پروژه و از سوی دیگر، با شهر در ارتباط هستند و در گذر از کنار فضاهای تجاری، دو عنصر قوی سایت (باغ و شهر) را به هم پیوند می‌زنند. بنابراین عناصر اصلی نمای ساختمان را می‌توان حرکت مردم روی لبه بنا و ویترین فضاهای تجاری دانست؛ عناصری که در طول زمان و فصول مختلف، قابل تغییر و انعطاف‌پذیرند و کیفیت نمای ساختمان را متناسب با تغییرات خود، عوض می‌کنند.
جداره‌های نامطلوب ساختمان‌های غربی پروژه، با طرح جداره‌سازی پیشنهادی مناسب می‌تواند عاملی در خدمت کارایی بیشتر طرح و کیفیت فضایی مطلوب‌تر کریدور دید به سمت باغ قوامی باشد. طرح با عقب‌نشینی 3 متری از لبه خیابان، امکان عریض‌شدن کوچه را فراهم می‌کند و در عوض، زیر این 3 متر را به عنوان فضای تجاری استفاده می‌کند تا بدین‌وسیله منفعتی دوجانبه ایجاد کند.
ویژگی‌های طرح ـ عقب‌نشینی از لبه خیابان، به منظور ایجاد فضای باز شهری ـ پایین‌بردن سطح عملکردی حیاط بنا، برای بالابردن ارزش فضایی و اقتصادی قسمت‌های تجاری زیر سطح زمین و استفاده از این سطح برای اتصال بنا به باغ‌های اطراف ـ ارتباط با باغ ملی، از طریق زیرگذر و گسترش فضاهای تجاری تراز 4- در این مسیر ـ ایجاد مسیرهای پیاده در لبه بنا و ارتفاع‌های مختلف، برای ایجاد دید و منظرهای متنوع به باغ و شهر و معرفی زندگی جاری بنا به محیط اطراف آن ـ ارتباط طبقات مختلف بنا، از طریق ووید میانی که از طبقه 1- تا سقف بنا ادامه دارد ـ توجه به نمای پنجم پروژه و استفاده از بام به عنوان فضایی زنده برای دیدن اطراف، در خدمت هتل ـ تاثیرپذیری شکل ساختمان از محور امتداد خیابان، به شکلی که بتواند دیدهایی متنوع و جذاب به حجم ایجاد کند و مسیر منتهی به باغ‌های پشتی را تعریف کند ـ عقب‌نشینی 3 متری از لبه کوچه و استفاده از زیر آن به عنوان کاربری تجاری ـ پیش‌بینی امکان ارتباط با باغ قوامی در بلندمدت، از طریق ساماندهی مناسب پلان و ایجاد دیواره‌ای شیشه‌ای رو به باغ